Più Europa tarafından desteklenen ve yabancıların İtalyan vatandaşlığına başvurmaları için gereken sürenin yarıya indirilmesini öngören referandum girişimi 500,000 imzaya ulaştı. Adalet Bakanlığı’nın platformu üzerinden online imza verme imkanı sayesinde dört günden kısa bir sürede 400,000’den fazla imza toplandı. Referandum sorusunun 15 Nisan ve 15 Haziran 2025 tarihleri arasında yapılması planlanan halk oylamasından önce Danıştay’a ve Anayasa Mahkemesi’ne sunulması gerekiyor.
“Evet” oyu çıkması halinde, bir yabancının vatandaşlık başvurusunda bulunabilmesi için İtalya’da yasal olarak ikamet etme şartı 10 yıldan 5 yıla indirilecek.
Soru aslında İtalya’nın Vatandaşlık Kanunu’nun 9. Maddesinin 1. fıkrasının f) bendinin yürürlükten kaldırılmasını önermektedir.
5 Şubat 1992 tarihli ve 91 sayılı Kanun, İtalya Cumhuriyeti topraklarında en az on yıldır yasal olarak ikamet eden bir yabancının İtalyan vatandaşlığına başvurmasına izin vermektedir. Göç Üzerine Hukuki Çalışmalar Derneği uzmanları, 9. Maddenin 1. paragrafının f) bendinin yürürlükten kaldırılması sonucunda, İtalya’nın birleşmesinden bu yana ve 1992 tarihli yasanın AB vatandaşı olmayanlar ile AB vatandaşları arasında bir ayrım yaparak birinciler için İtalyan vatandaşlığı almayı zorlaştırıp ikinciler için kolaylaştırdığı döneme kadar İtalyan mevzuatı tarafından öngörülen beş yıllık yasal ikamet süresinin yeniden yürürlüğe gireceğini belirtmektedir.
Göç Üzerine Hukuki Çalışmalar Derneği’ne göre, “evet” oyu çıkması halinde sandıktan çıkacak değişiklik, 91/1992 sayılı Kanuna göre, yasama organı tarafından değil, Bakanlığın kendisi tarafından belirlenen kriterlere dayalı olarak karar konusunda İçişleri Bakanlığına geniş takdir yetkisi veren İtalyan vatandaşlığı verme prosedürünün ‘ esasını’ etkilemeyecektir. Vatandaşlık alabilmek için, İtalyan topraklarında beş yıl boyunca kesintisiz ikamet etmenin yanı sıra, yabancının ekonomik istikrara sahip olduğunu, mahkumiyetinin bulunmadığını ve İtalyanca dilini bildiğini kanıtlaması gerekmektedir.
İstatistik Kurumunun istatistiklerine göre, 1 Ocak 2023’te İtalya’da yasal olarak ikamet eden 5 milyondan fazla yabancının 2.3 milyondan fazlası referandumdan yararlanacaktır.
Özellikle yıllardır İtalya’da yaşayan AB üyesi olmayan ebeveynlerin çocukları için bu durum çok büyük faydalar sağlayacaktır. Aslında, bugüne kadar, vatandaşlık verme prosedürünün uzunluğu (azami 3 yıl) ve mevcut 10 yıllık ikamet süresi nedeniyle, birçok ebeveyn, 91/1992 sayılı Kanunun 14. maddesinde izin verildiği üzere, yanlarında yaşayan 18 yaşından küçük çocuklara otomatik olarak vatandaşlık verememektedir. Bu nedenle, İtalyan okullarında okuyan ve İtalya’da doğan pek çok öğrenci, eğitimleri boyunca yabancı olarak kalmaktadır. Ebeveynlerin İtalya’da sadece beş yıl ikamet ettikten sonra vatandaşlık başvurusunda bulunmalarına izin verilmesi, süreci genel olarak hızlandırmakta ve toplamda yaklaşık sekiz yıl içinde vatandaşlık almalarına ve bunu birlikte yaşadıkları reşit olmayan çocuklarına aktarmalarına olanak tanımaktadır.
